اکثرا وخت کوم “نوم” یا “کلمه” په یاد نه راځي، ولې؟
ځینې وختونه زموږ په ذهن کې یوه لفظ یا نوم وي مګر موږ باید د هغې په یاد راوستلو لپاره ډیرې هڅه کوو. شاید په هغه وخت کې ستاسو په ذهن کې د هغه چا عکس لرئ چې د هغه په اړه ستاسو ملګری اشاره کوي ، نو تاسو سمدلاسه د هغه نوم درته یادېږي.
ځینې وختونه زموږ په ذهن کې یوه لفظ یا نوم شتون لري مګر موږ باید هڅه وکړو چې هغه په یاد کې راولو شاید پدې وخت کې ستاسو په ذهن کې د هغه شخص یو عکس لرئ چې د هغه په اړه ستاسو ملګری درته وایي نو تاسو سمدلاسه د هغه نوم په یاد کې راځي. په هرصورت ، د یو ټکي په یاد ساتلو کې هم همدا خبره ده. دا نده چې تاسو د یوې نظر په یاد ساتلو کې ستونزه لرئ ، مګر دا چې تاسو په خپل ذهن کې مناسب ټکی په یاد نه کوئ. د ټکو په موندلو کې ستونزې عامې مسلې دي چې په منځنۍ عمر یا زړو خلکو کې خورا عام موندل کیږي. پدې ډول د سم نوم یا ټکي په یاد ساتلو کې پاتې راتلل ممکن ځینې وختونه د هغه نومونو یا توکو په اړه وي چې ورسره موږ معمولا ډیر پیژندل شوي یو.
څیړونکو موندلې چې هغه ټکي چې په یاد ساتل یې خورا ستونزمن وي مناسب اسم یا اسم دي. د نومونو په یادولو کې پاتې راتلل ممکن له یوې شیبې څخه دقیقو یا ساعتونو پورې وي او ډیر ځورونکی کیدی شي. حقیقت دا دی چې زاړه خلک د کلمې په یاد ساتلو کې د ستونزو په اړه خورا شکایت کوي کله چې د عمر لرونکي مسلو خبره راځي.
په داسې حالت کې یو شخص ډاډه دی چې هغه پوهیږي چې کومه کلمه حفظ کوي. داسې بریښي چې هغه کلمه چې حفظ کیږي د ذهن په یو کونج کې وي ، غواړي ژبې ته راشي مګر لږترلږه په دې شیبه کې نه موندل کیږي.
اروا پوهان دې حالت ته “د ژبې سر ،” یا “د ژبې ټپی” یا “د کلمې حالت” وایی چې په ذهن کې د لټون پرمهال ژبې ته د راتلو انتظار باسي. مګر ایا دا شرایط لکه څنګه چې ښکاري د دماغ ضایع کیدو نښه ده؟ ارواپوهان پوهیږي چې دا حالت په یو شخص کې ناگزیر دی ، مګر دوی نه پوهیږي چې دا به کله د یو سړي سره پیښ شي. څیړونکي د کولو حالت مطالعه کوي او د ژبې “ټیپ” “هڅه یې کړې چې یو څو اړخونه په ځانګړي ډول په کمیتي حالت کې واړوو: دا حالت څو ځله پیښیږي او دا حالت څو ځله حل کیږي. هو ، دا هغه ټکی چې تاسو یې په لټه کې یاست ناڅاپي پرته له کومې مرستې یاد ته راخي (هیڅ ملګری یا بل سړی تاسو سره مرسته نشې کولی چې ستاسو یاد ته هغه لفظ یا نوم راولي). هغه خلک چې د ورځني چارو لارښودونه لیکي په کوم کې چې دوی په منظم ډول د دوی د “ټیپ ژبې” شرایط ثبتوي ، څیړونکو ته معلومات چمتو کوي چې دوی دا حالت څو ځله تجربه کړی او څو ځله یې دا بریالیتوب سره دا حالت حل کړی. دې پایلې ښودلې چې د کالج زده کونکي ورسره مخ شوي دي. حالت په اونۍ کې یو یا دوه ځله ، پداسې حال کې چې د 5 او 6 کالو څخه عمر لرونکي کسان پدې حالت کې یو څه لري ډیری وختونه مخ کیږي.
څیړنې ښیې چې که تاسو “ایروبیک فټنس” وکړئ (سخت فزیکي تمرین چې ډیر اکسیجن وړاندې کوي) ، نو تاسو به لږه هیرولای شئ. دا هم امکان لري چې د ژبې لارښوونې درلودل ستاسو لپاره ګټور وي. دا ممکن په زاړه عمر کې نښه وي چې د لټون شوي کلمه په پوهې کې دي مګر دا اوس په ذهن کې نه راځي. “میټا پیژندنه” (د یو شخص پوهاوی او د دوی خپل فکر پوهاوی). دا ډول معلومات کولی شي خورا ګټور هم وي موږ لکه څنګه چې دا په ګوته کوي چې د ناکام کیدو په پرتله د یوې کلمې موندلو لپاره سخته هڅه کول په نهایت کې د بریا لامل کیږي. که مسله په دې توګه وڅیړل شي ، نو د ټیپ ژبو حالت ممکن د ذهن له کومې برخې څخه د کلمې موندلو کې پاتې راتلل نه وي ، بلکه د خورا ارزښتناکو معلوماتو سرچینه ده.
