د ځوانانو رول د هیواد پرمختګ کې
ځوانان د هر هیواد د پرمختګ او پرمختیا بنسټ جوړوي. هغوی د راتلونکي رهبران، عالمان، او متخصصین دي چې د ټولنې په هره برخه کې مثبت بدلون راوستلی شي. په افغانستان کې د ځوانانو رول ځانګړی ارزښت لري، ځکه چې د هیواد پرمختګ او راتلونکي د همدې قشر په تعلیم، مهارتونو او ژمنتیا پورې تړلی دی.
د وروستیو احصایو له مخې، په افغانستان کې د نفوس لویه برخه ځوانان دي. د ۲۰۲۰م کال د ملګرو ملتونو د راپور په وینا، نږدې ۶۳ سلنه د افغانستان نفوس د ۲۵ کالو څخه کم عمر لري. دا شمیره ښیي چې افغانستان یو له هغو هیوادونو څخه دی چې د ځوانانو زیاتره نفوس لري. دا د افغانستان لپاره یو فرصت او ستر قوت دی که چېرې سم مدیریت شي.
په دې لېکنه کې به د ځوانانو رول په هیواد پرمختګ کې او همدارنګه د ځوانانو مهاجرت دلایل او اغېز په افغانستان باندې وڅېړو.
تعلیمي پرمختګ
تعلیم د ټولنیز او اقتصادي پرمختګ اساس جوړوي. ځوانان چې په عصري علومو او ټکنالوژۍ کې پرمختګ وکړي، هغوی کولی شي چې د افغانستان په پرمختګ کې نوښتونه وکړي او د کار فرصتونه زیات کړي. د یو تعلیم یافته ځوان نسل شتون کولی شي چې د هیواد د تولیدي سکتورونو د ودې او پراختیا لپاره نوی فکر او نوښت راوړي. په همدې توګه، د ځوانانو تعلیمي پرمختګ د هیواد د پرمختګ او سوکالۍ لپاره اړین دی.
اقتصادي پرمختګ
ځوانان د اقتصادي پرمختګ یو مهم محرک ګڼل کیږي. د کار په بازار کې د ځوانانو ونډه د تولید او خلاقیت زیاتوي. هغوی کولی شي چې په مختلفو صنعتونو او سوداګریزو برخو کې نوښتونه وکړي او د هیواد اقتصادي وضعیت ته پرمختګ ورکړي. د افغانستان په څېر هیوادونو کې، ځوانان کولی شي چې په کوچنیو او متوسطو سوداګریو کې مهم رول ولوبوي او د نوي کاروبارونو د پیلولو له لارې د کار فرصتونه رامنځته کړي.
ټولنیز پرمختګ
د ځوانانو رول په ټولنیز پرمختګ کې هم ستر دی. ځوانان کولی شي چې د ټولنیزو ستونزو په حلولو کې فعاله ونډه واخلي او د ټولنې د سوکالۍ او پرمختګ لپاره هڅې وکړي. د ځوانانو په مرسته، ټولنه کولی شي چې د بیلابیلو ټولنیزو خدماتو په برخه کې پرمختګ وکړي، لکه روغتیا، تعلیم، او چاپیریال ساتنه. هغوی کولی شي چې د ټولنې په مختلفو برخو کې رضاکارانه خدمتونه ترسره کړي او د خلکو د ژوند کیفیت ښه کړي.
سیاسي پرمختګ
ځوانان د سیاسي پرمختګ لپاره هم مهم ګڼل کیږي. هغوی کولی شي چې په سیاسي پروسو کې فعاله ونډه واخلي او د هیواد د سیاست په جوړولو کې برخه واخلي. ځوانان کولی شي چې د شفافیت او حساب ورکونې لپاره هڅې وکړي او د ښه حکومتولۍ لپاره ملاتړ وکړي. په دې توګه، ځوانان کولی شي چې د هیواد سیاسي وضعیت ته مثبت بدلون راوړي او د یوې عادلانه او شفافې ټولنې بنسټ کېږدي.
فرهنګي پرمختګ
ځوانان د فرهنګي پرمختګ په برخه کې هم مهم رول لري. هغوی کولی شي چې د خپلو فرهنګي ارزښتونو او دودونو ساتنه وکړي او په نوي نسل کې یې انتقال کړي. ځوانان چې په هنري او فرهنګي برخو کې مهارتونه ترلاسه کړي، کولی شي چې د هیواد فرهنګي هویت ته پرمختګ ورکړي او د نړیوالو په منځ کې خپل کلتور معرفي کړي. په دې توګه، ځوانان کولی شي چې د هیواد د فرهنګي میراث ساتنه وکړي او په نړۍ کې د خپل هیواد ښه نوم راوړي.
د ځوانانو مهاجرت دلایل
د ځوانانو مهاجرت یو له لویو ستونزو څخه دی چې افغانستان ورسره مخامخ دی. د دې مهاجرت اصلي دلایل بې وزلي، بې روزګاري، او ناامني دي. ځوانان چې په خپل هیواد کې د کار مناسب فرصتونه نه ویني، مجبور دي چې د ښه ژوند په لټه کې بهرنیو هیوادونو ته مهاجر شي. همدارنګه، د زده کړو او پرمختګ فرصتونه هم د ځوانانو د مهاجرت یو مهم لامل دی، ځکه چې ځوانان غواړي چې په عصري علومو او ټکنالوژۍ کې زده کړې وکړي او د ځان لپاره یو ښه راتلونکی جوړ کړي.
د ځوانانو مهاجرت اغیز په افغانستان باندې
د ځوانانو مهاجرت نه یوازې د هغوی خپل راتلونکی اغېزمن کوي، بلکې د هیواد په پرمختګ او سوکالۍ هم منفي اغېز لري. کله چې ځوانان له هیواد څخه وځي، د هیواد د پرمختګ لپاره اړین استعدادونه او مهارتونه له لاسه وځي. د متخصصو ځوانانو نشتوالی د تعلیمي، اقتصادي، ټولنیز او سیاسي برخو پرمختګ ته زیان رسوي.
د مغزونو تېښته
د ځوانانو مهاجرت د مغزونو تېښته رامنځته کوي، چې په نتیجه کې یې هیواد د متخصصو کسانو له شتون څخه محرومه کیږي. دا مسله په خاصه توګه په طب، انجینري، او نورو تخنیکي برخو کې جدي ده. کله چې متخصص ځوانان له هیواد څخه وځي، د دې برخو پرمختګ ټکنی کیږي او هیواد د پرمختللي ټکنالوژۍ او نوښتونو څخه محرومه پاتې کیږي.
اقتصادي اغېز
د ځوانانو مهاجرت د اقتصادي پرمختګ لپاره هم زیانمن دی. ځوانان چې د کار په بازار کې فعاله ونډه ولري، د تولید او خلاقیت په زیاتولو کې مرسته کوي. د ځوانانو نشتوالی د کار د فرصتونو کمی، د تولیدي سکتورونو ضعف او د اقتصادي ودې ټکنی کېدو لامل کیږي. په دې توګه، د ځوانانو مهاجرت د هیواد اقتصادي وضعیت لپاره جدي ستونزې رامنځته کوي.
ټولنیز او فرهنګي اغېز
د ځوانانو مهاجرت د ټولنیز او فرهنګي پرمختګ لپاره هم زیانمن دی. ځوانان چې په ټولنیزو او فرهنګي برخو کې فعاله ونډه ولري، کولی شي چې د ټولنې د سوکالۍ او پرمختګ لپاره مهم رول ولوبوي. د ځوانانو نشتوالی د ټولنیزو خدماتو کیفیت کموي او د فرهنګي میراث ساتنې او پراختیا لپاره زیانمن دی. په همدې توګه، د ځوانانو مهاجرت د ټولنې لپاره منفي اغېز لري.
په پای کې، ویلی شو چې ځوانان د هیواد د پرمختګ او سوکالۍ لپاره یوه نه جلا کېدونکې برخه دي. هغوی کولی شي چې په تعلیمي، اقتصادي، ټولنیز، سیاسي او فرهنګي برخو کې مهم رول ولوبوي او د هیواد د پرمختګ لپاره فعاله ونډه واخلي. د ځوانانو د مهاجرت مخنیوی او د هغوی لپاره د مناسب فرصتونو برابرول د هیواد د پرمختګ لپاره اړین دي.
لیکنه: محمد الکوزی
